Çocuklar depremin kendisinden korktukları kadar, depremin hayatlarında yol açacağı değişikliklerden, belirsizlikten ve sorunlardan da korkarlar.
- Sizin felaket karşısında gösterdiğiniz tepkiler, çocuğunuzun da bu olaya nasıl bir anlam vereceğini ve bu olayla nasıl başa çıkacağını belirler. Çocuklar normal zamanda da anne-babalarının endişelerinin farkındadırlar. Ama özellikle bir kriz durumunda bu konuda daha duyarlı hale gelirler. Sizi izleyip tepkilerinizden ipuçları yakalamaya çalışırlar. Siz panik içindeyseniz çocuk daha çok panik yaşar. Bu nedenle endişelerinizi çocuklarınızla paylaşmalı ancak onlara bu zorlukların üstesinden gelebileceğinizi söylemelisiniz.
Çocuğun depremden nasıl etkilendiği onun yaşı ile bağlantılıdır. Henüz okul çağına gelmemiş çocuklar, olan biteni anlamada ve yaşadıkları duyguları dile getirmede güçlük çekerler. Hissettiklerini konuşarak paylaşamadıkları için de olaydan daha fazla etkilenirler.Korkuların artması. Sizden tamamen ayrılacağından korktuğu için yanınızda yatmak isteyebilir, yağmurdan gök gürültüsünden ve fırtınadan korkabilir, - Depremin tekrarlayacağından ya da depremi hatırlatacak bazı işaretlerden (oturduğu koltuğun, yatağın sallanması) aşırı korkabilir.
- Çok kolay ve sık sinirlenme, ağlama, öfke krizleri, aşırı hareketlilik, mızmızlık.
- Okulda ve evde daha önce hiç yapmadığı davranışları yapma; Örneğin hiç kavga et-
meyen çocuğunuzun kavga etmesi, - Uyku düzensizlikleri, kabuslar, yatak ıslatma
- Yalnız kalmaktan ve yanındakilerin uzaklaşmasından korkma, peşinizde dolanma, okula ya da kreşe gitmekten korkma
- Parmak emme, biberondan beslenmeyi isteme, sürekli kucakta tutulmayı isteme
- Doktor tarafından sebebi bulunmayan mide bulantısı, karın ağrıları, kusma; baş ağrısı,
baş dönmesi, beslenme ve uyku düzensizlikleri - Sessizleşip içine kapanma, yaşanan bu olaylar üzerinde konuşmaktan kaçınma,
- Sürekli bu konu üzerinde konuşmayı isteme (özellikle daha büyük çocuklar)
Depremin kendisinin yapmış olduğu bir “kabahat” yüzünden olduğunu düşünüp, suçlu- luk duyma. - Bazı çocuklar bu belirtilerin hiçbirini göstermeyebilir, yaşadıkları sıkıntı dışarıdan fark edilmeyebilir. Bazı çocuklarda ise bu sıkıntılara bağlı davranışlar, haftalar ya da aylar sonra ortaya çıkar.
•Gündelik yaşamınızı en kısa zamanda düzene sokun.
•Planlara tüm ailenin katılmasını sağlayın.
•Kendi duygularınızı paylaşın.
•Çocuklara şiddet uygulamayın. Bağırıp çağırmak da şiddettir.
•Eğer çocukları bir yere göndermek zorundaysanız bunu onlara mutlaka anlatın ve onlarla iletişimi kesmeyin.
•Yardım istemekten korkmayın! Böyle bir felaketle kimse tek başına bahşedemez. •Sizin için en önemli olan işleri belirleyin ve bunları sırayla ele alın.
Enkazın altından anne babasız kurtarılan her bebek ve çocuğun yaşama tutunması çok sevindiriciydi ama bundan sonra hayatlarının ne kadar ürkütücü olabileceğini düşününce üzülmemek imkânsız.
Çocukların felaketler karşısında durumları çok hassastır.
Bir afetten sonra ihtiyaçlarının hızlı bir şekilde değerlendirilmesi hayati önem taşır. Onlar felaketin fiziksel etkilerine, açlığa, yaralanmalara, güvenli barınak eksikliğine ve hastalıklara karşı daha savunmasızdırlar. Ayrıca aileden ayrılma, üzücü olaylara ve ölüme tanık olma, güvenlik duygusunun kaybı gibi psikolojik yıkımlardan daha fazla etkilenirler.
Onları koruyabilmemiz dileğiyle,
Dr. Dilek Orbatu 