Gece İşemesi

Fiziksel ya da psikolojik pek çok nedenden dolayı ortaya çıkabilen idrar kaçırma-işeme sorunları her yaştan bireyi ilgilendirebilmektedir. Gece alt ıslatma sorunu 5 yaş ve üzerindeki çocukların %15-20’sinde görülür. Gündüz işeme sorunları ise okul çağındaki her 5 çocuktan 1’inde yaşanabilir. Evlilik çağına gelmiş veya üniversitede okuyan kişiler de bile %1 oranında görülebilen idrar kaçırma sorunu 3-4 ay sürebilecek tedavi yöntemleri ile tamamen iyileştirilebilir. Tedavinin önündeki en büyük engel, ailelerin durumu fark etmeyip doktora başvurmamasıdır.Halk arasında alt ıslatma, işeme veya idrar kaçırma olarak bilinen “Enürezis Nokturna”, 5 yaşından sonra çocukların 1 ay içerisinde 2 geceden fazla yataklarını ıslatmaları olarak tanımlanmaktadır. Çocuklarda gece alt ıslatmanın yanı sıra gündüz, uyanıkken, okulda veya oyun oynarken alt ıslatma sorunu da yaşanabilir. Gece alt ıslatma ve gündüz alt ıslatma sorunlarının nedenleri ve tedavileri birbirinden farklılık. gösterir.

ÇOCUKLARDA İDRAR KAÇIRMA KONUSUNDA EN SIK SORULAN SORULAR

Çocuklara tuvalet eğitimi ne zaman verilmelidir?

Her çocuğun tuvalet eğitimi çocuğun özelliklerine bağlıdır. Tuvalet eğitimi konusunda belirli bir yaş belirlemek yanlıştır. Çocuklar anne babaya büyüdükçe tuvalet konusunda sinyaller verirler. Tuvaleti geldiğinde eliyle gösterebilir, söylemeye çalışır veya oturarak bu sinyalleri verebilir. Aileler bu sinyalleri aldığında çocuklarda tuvalet eğitimi verilmeye başlanabilir. Kız çocuklarda idrar tutmayı sağlayan kasların gelişimi erkeklere göre daha çabuk geliştiği için daha erken başlanabilmektedir. Genel olarak bir zaman aralığı vermek gerekirse çocuklarda tuvalet eğitimi 2-3,5 yaş aralığında başlanabilir. Bazı aileler çocuklarda tuvalet eğitimine daha erken dönemde başlamak isteyebilmektedir. Ancak tuvalet eğitimine erken dönemde başlamak ilerde işeme sorunlarına yol açabilmektedir.

Çocuklarda tuvalet eğitimi nasıl verilmelidir?

Öncelikle ‘üroterapi’ yani davranış eğitiminde dikkat edilmesi gereken konular gündemde olmalıdır. Bunun yanı sıra;

Lazımlık kullanılması faydalı olabilir. Çocuk klozete oturmakta veya alaturka tuvalette zorlanabilir.
Çocuğun tuvaletini yaparken keyifli vakit geçirmesi sağlanmalıdır. Bunun yaşamın bir parçası olduğunu bilmesi gerekmelidir. Bunun için müzikli lazımlıklar kullanılabilir. Resimli kitap veya çocuğun sevdiği materyallerle tuvaletini tamamlamadan kalkması engellenmelidir.
Çocuk tuvaletini yaparken kalabalık bir ortamda bulunmamalıdır. Tuvalet eğitimini anne veya babadan sadece birinin üstlenmesi daha sağlıklıdır.
Küçük teşvik edici cümleler kullanılabilir ancak abartıya gitmemeye özen gösterilmelidir.
Tuvalet eğitimine başlayan çocuk bu süreçte ara sıra idrar kaçırabilir. Bıçakla kesilir gibi tuvalet eğitiminin tamamlanmayacağı bilinerek çocuğa karşı sabırlı davranılmalıdır.
Tuvaleti gelse de gelmese de çocuk 2 saatte bir tekrar lazımlığa oturtulmalıdır.
Çocuklarda alt ıslatma hangi hastalıkların habercisi olabilir?

Çocuklarda işeme sorunları ve idrar kaçırma çok masum hastalıkların habercisi olabileceği gibi böbrek yetmezliğine varabilen ciddi rahatsızlıkların işareti de olabilir.

İşeme sorunu yaşayan çocuklar beslenmede nelere dikkat etmelidir?
İşeme sorunu yaşayan çocuklar beslenmede nelere dikkat etmelidir?

Çay, kahve, kolalı, gazlı içeceklerden uzak durulmalıdır. Özellikle çocuklar buzlu çayı meyve suyu gibi tüketmektedir. Buzlu çayın tüketimi de idrar kaçırmalara neden olabilir.
Çocukların gıdaları tuzlu tüketmemesi sağlanmalıdır. Tuz tüketiminin fazla olması böbreklere zarar verirken, tuzlu tüketilmesi sıvı alımını da artırabilmektedir.
Acılı ve baharatlı gıdalar sindirim sistemi ile birlikte mesaneyi de kasabileceği için alt ıslatma sorunlarına zemin hazırlayabilir.
Dengeli beslenmeye özen gösterilmesi, kabızlığı önlemek için lifli gıdalara önem verilmelidir. Bir öğün et, balık tüketilmişse diğer öğün sebze meyve ağırlıklı beslenmeye dikkat edilmelidir.
Hazır gıdalardan uzak durulmalıdır. Hazır gıdaların tuzlu ve yağlı olması sindirim sistemini yorar ve boşaltım sisteminde problemler oluşturabilir.

İşeme sorunu yaşayan çocuklar kaç yaşında doktora götürülmelidir?

Çocuklarda yaşanan idrar kaçırma sorunlarının tedavisi ailede başlar. Ailenin öğretmen ve çocuk üroloji uzmanıyla beraber hareket etmesi tedavide olumlu sonuçlar doğurmaktadır. Ailelerin üroterapi eğitimi veya davranış eğitimi denilen konulara dikkat etmesi aslında tedavinin ilk basamağıdır. İşeme sorunlarında doktora başvurmak için 5 yaşına kadar beklenebilir ancak yine de ailelerin evde dikkat etmesi gereken konular bulunmaktadır.

İdrar kaçıran çocuğa ceza vermek ne tür olumsuzluklara neden olur?

İdrar kaçıran çocuklar hiçbir zaman cezalandırılmamalıdır. Alt ıslatma durumunda çocukların cezalandırılması veya kötü davranılması sorunun daha da büyümesine yol açar. Çocuğun altını ıslatmasıyla ilgili şaka yapılmamalı veya dalga geçilmemelidir. Gece idrar kaçıran çocuklara “gece yağmur yağmış hadi çamaşırı çarşafı beraber değiştirelim” tarzında çocuğun da aktif rol oynamasını sağlayacak bir yaklaşım daha doğrudur.

Gece alt ıslatma önlenebilir mi?

Ebeveynler bu konuda bazı noktalara dikkat etmelidir. Çocuklar gece yatmadan önce mutlaka tuvaleti yaptırılmalıdır. Yatmadan önce son 1 saat yeme ve içme kesilmelidir. Belli bir yaşa kadar çocukların altına bez bağlanabilir veya muşamba konulabilir. Ancak 5 yaşın üstünde bir çocuğa gece veya gündüz hala bez bağlanması sorunu çözmek yerine sorunun tedavisini geciktirir. Çocukta da psikolojik sorunlara yol açabilir. 5 yaşına kadar ara ara bez bağlanıp alt ıslatma bezleri kullanılabilir ancak sorun hala devam ediyorsa tedavi geciktirilmemelidir.

İşeme sorunu yaşayan çocukları beslenmesi nasıl olmalıdır?

Çay, kahve, kola, gazoz, asitli içecekler mesaneyi kastığı için çocuklara içirilmemelidir. Bunun yerine meyve suyu, süt, ayran, limonata ve tabi ki su tercih edilebilir. Çok hareketsiz çocuklar hem gündüz hem gece işeme sorunu yaşayabilmektedir. Hareketsizlik çocuklarda obeziteye de neden olabileceği için fiziksel aktiviteler özendirilmelidir.

Çocukların tuvaletini tuttuğu nasıl anlaşılabilir?

Anne babaların dikkat etmesi gerekenlerin başında “tutma manevraları” denilen çocukların tuvaletleri geldiği zaman yaptığı hareketlere dikkat etmeleri gerekir. Çocuklarda sadece idrar kaçırma değil aniden idrara sıkışma, sık idrara gitme, idrar yaparken çocuğun yanma hissetmesi veya işemeyi ertelemesi gibi sorunları da gözlemlemesi gerekir. İdrara aniden sıkışan çocuklarda, idrar kaçırmayı engellemek veya ertelemek amaçlı gayri ihtiyari yapılan ve dışarıdan gözlemlenebilen hareketler ebeveynler tarafından gözlemlenmelidir. Kız çocuklarında idrar tutma manevraları olarak genellikle bacaklarını çapraz yapma, çömelip topuğuyla makatına bastırma, sallanma gibi hareketler gözlemlenir. Erkek çocuklarda kızların idrar tutma manevralarına ek olarak penis ucunu eliyle sıkıştırma hareketi izlenebilir.

Destek ve anlayışla aşılacak bir durumdur endişelenilmemelidir.